Simone en Hugo

Staatssecretaris Klijnsma heeft een voorstel gedaan om de ANW uitkering voor nabestaanden met kinderen onder de 18 jaar te beperken tot een uitkering met een duur van maximaal één jaar. Nu krijgt men nog uitgekeerd tot het jongste kind 18 jaar is. De staatssecretaris vindt dat het goed is voor nabestaanden om na een jaar (weer) aan het werk te gaan, om actief te zijn in de maatschappij en zodat hun kinderen trots kunnen zijn op hun overgebleven ouder. De staatssecretaris is na bespreking van het voorstel in april, door de Tweede Kamer teruggezonden om te kijken of dit voorstel aangepast kan worden. In augustus komt zij met een nieuw voorstel. In de tussentijd heb ik zes weduwen bereid gevonden te vertellen over hun ervaring met werken, het opvoeden van kinderen, en hun eigen verdriet in relatie tot de uitkering van de ANW*.

Met het oog op United Nations Internationale Weduwendag gisteren, zondag 23 juni, publiceer ik elke dag een van de zes portretten op mijn blog.
Vandaag het laatste portret, nummer 6: het verhaal van Simone en Hugo.

Gerhard is zeven jaar geleden overleden. Hij was 38 jaar oud, ik 34 en onze zoon Hugo 2. 
Hij was professioneel zeiler en nam, samen met zijn broer Willem, deel aan de Olympische Spelen in Barcelona in 1992 en Atlanta in 1996. Daarna startten de broers een eigen zeilmakerij in Sneek. Tijdens een kortdurende psychose, die niet goed werd behandeld, is Gerhard overleden.

Gedurende anderhalf jaar kon ik niet werken en zat ik in de ziektewet. Ik wilde graag dat mijn leven normaal zou zijn maar dat ging gewoon niet. Er was tijd en ruimte nodig om een nieuwe balans in mijn leven te vinden. Pas na anderhalf jaar kon ik de energie opbrengen om überhaupt naar mijn werk te gaan. Het eerste half jaar was ik zeker niet productief. Ik kon mij niet concentreren en heb alleen maar uit het raam zitten staren. Alles ging veel langzamer dan ik gewend was. Gelukkig was mijn werkgever, de Raad voor de Kinderbescherming, erg meelevend.

Omdat Gerhard zoveel betekend had voor de Nederlandse zeilwereld ontving ik na zijn overlijden een financiële bijdrage vanuit die wereld. Daardoor werd het voor mij mogelijk om in mijn eentje een eigen huis te kopen. Naast mijn eigen inkomen was er verder geen inkomen. Gerhard had – door zijn eigen bedrijf – nog geen pensioen opgebouwd. Ik werkte twee dagen per week.  De ANW-uitkering compenseerde mijn parttime-inkomen. Zonder deze uitkering had ik extra dagen moeten gaan werken wat ten koste van mijzelf en Hugo was gegaan. Ook had ik dan de zorg voor hem nog meer aan anderen over moeten dragen.

Nu -  zeven jaren na dato - kan ik zeggen dat ik in balans ben. Zowel thuis als op het werk; het is goed geregeld. Hugo voetbalt drie keer per week na schooltijd. Mijn schoonouders en vriendin zorgen ervoor dat hij bij de training komt en ik ben thuis wanneer hij klaar is. Als contextueel hulpverlener ben ik onlangs mijn eigen bedrijf gestart. Een trainingsbureau voor professionals op het gebied van loyaliteitsproblemen bij kinderen. Dit doe ik naast mijn baan bij de Raad voor de Kinderbescherming. Bovenstaande is – enkel en alleen – mogelijk geworden doordat ik de tijd en ruimte gekregen én genomen heb, om mijn verdriet te verwerken.

Reactie op de eventuele beperking van de uitkering van de ANW

Er is gewoon tijd en ruimte nodig om je aan de nieuwe situatie aan te passen.

Als ouder sta je er ineens helemaal alleen voor. Het is totaal niet reëel om te verwachten dat je als weduwe of weduwnaar na één jaar kunt deelnemen aan het werkproces. Dat zou betekenen dat je binnen het jaar alles op de rit hebt; verlies verwerken, alle administratieve rompslomp op orde en een goede en beschikbare ouder zijn. Het eerste jaar is vaak overleven. Na dat jaar komt het besef dat je er de rest van je leven alleen voorstaat en dringt het verlies pas écht goed door. Wanneer ik na een jaar verplicht aan het werk had gemoeten, zou dat gevoeld hebben als een huis bouwen op gruis. In mijn beleving heeft een huis wel een stevige fundering nodig, anders stort het snel in. Daarbij komt dat kinderen pas gaan rouwen als ze voelen dat er bij de ouders ruimte ontstaat. Meestal na een maand of acht, negen. Wanneer de kinderen klein zijn en ze hebben een ouder verloren, wil je er voor ze zijn. Maar ook – en misschien wel juist – moet je als ouder beschikbaar zijn wanneer je kind in de puberteit zit. Ik denk dat er bij dit voorstel slecht nagedacht is wat de consequenties voor kinderen zijn.

Opmerking vanuit professioneel opzicht.

Door mijn opleiding ben ik gespecialiseerd in interacties binnen gezinnen. Wanneer er een ouder overlijdt, hebben kinderen juist de aandacht nodig van de overgebleven ouder. Wanneer zij deze aandacht niet krijgen – waar ze wel recht op hebben – komt de balans van geven en nemen scheef te liggen binnen het gezin. Kinderen gaan meer hun best doen om de aandacht van de ouder op te eisen of ze trekken zich juist terug. Een kind kan zich gaan aanpassen en wordt daardoor het perfecte kind of vertoont juist acting out gedrag en wordt de ‘lastpak’. Ik zie het eventuele beperken van de ANW-uitkering voor nabestaanden als een bedreiging voor de ontwikkeling van kinderen. Het heeft écht verderstrekkende gevolgen voor ouder en kind. Afhankelijk van je baan is de kans groot dat je al snel vier tot vijf dagen moet werken om een redelijk inkomen voor jou en jouw kind(eren) te genereren. Na een dag werken wil je graag iets gezonds op tafel zetten. Daarna het huis opruimen en de voorbereidingen treffen voor de volgende dag.  En in het weekend langs het sportveld staan om jouw kind aan te moedigen. Een beschikbare en leuke ouder zijn en (bijna) fulltime werken lijkt mij een onmogelijke opgave. De kans dat je thuis én op het werk tekort gaat schieten, lijkt mij erg groot.

Ik zou niet weten hoe dat op een goede manier zou moeten gebeuren als je de extra armslag van de ANW niet hebt. Juist door de financiële steun van de ANW totdat de kinderen achttien jaar zijn, krijg je de kans om een balans te vinden tussen werk en het gezin. Bezuinigingen op de ANW uitkering gaan zeker voor meer pijn en ellende zorgen. Ik ben van mening dat de kosten die gespaard gaan worden door het inkorten van de ANW-uitkering, zich ergens anders zullen gaan wreken. Er zal bijvoorbeeld meer een beroep worden gedaan op de ziektewet en de hulpverlening.

Halfwezenuitkering

Of ik straks nog wel of niet een halfwezenuitkering zal ontvangen is niet duidelijk. De Sociale Verzekeringsbank kan mij daar nu nog geen antwoord op geven, terwijl de regeling voor mij per 1 oktober al ingaat. Het is moeilijk als financiële regelingen veranderen omdat ik mijn uitgave patroon heb aangepast aan de regels zoals ze nu zijn. Als ik ineens ongeveer € 200,00 per maand minder ontvang, omdat de halfwezenuitkering vervalt, heb ik er een probleem bij.

*Met hartelijke dank aan Stichting De Jonge Weduwe voor haar hulp bij het tot stand komen van deze serie www.dejongeweduwe.nl